Salmonella là loại vi khuẩn nào?
Salmonella là một chi vi khuẩn Gram âm hình que (trực khuẩn) thuộc họ Enterobacteriaceae. Hai loài Salmonella là Salmonella enterica và Salmonella bongori. S. enterica là loài điển hình và được chia thành sáu phân loài bao gồm hơn 2.600 kiểu huyết thanh. Salmonella được đặt theo tên của Daniel Elmer Salmon (1850–1914), một bác sĩ phẫu thuật thú y người Mỹ.
Các loài Salmonella là vi khuẩn đường ruột không hình thành bào tử, chủ yếu là vi khuẩn di động với đường kính tế bào trong khoảng 0,7 đến 1,5 μm, chiều dài từ 2 đến 5 μm và khuẩn roi quanh thân (xung quanh cơ thể tế bào, cho phép chúng di chuyển). Chúng là những sinh vật hóa dưỡng, thu năng lượng từ các phản ứng oxy hóa và khử, sử dụng các nguồn hữu cơ. Chúng cũng là những sinh vật kỵ khí tùy tiện, có khả năng tạo ATP bằng oxy (“hiếu khí”) khi có sẵn, hoặc sử dụng các chất nhận điện tử khác hoặc lên men (“kỵ khí”) khi không có oxy.
Salmonella gây bệnh gì?
Các loài Salmonella là mầm bệnh nội bào, trong số đó có một số kiểu huyết thanh gây bệnh. Hầu hết các bệnh nhiễm trùng là do ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm bởi phân động vật hoặc phân người, chẳng hạn như bởi một nhân viên phục vụ thực phẩm tại một quán ăn thương mại. Các typ huyết thanh của Salmonella có thể được chia thành hai nhóm chính—thương hàn và không thương hàn.
Các kiểu huyết thanh không phải thương hàn là bệnh lây từ động vật sang người và có thể truyền từ động vật sang người và từ người sang người. Chúng thường chỉ xâm nhập vào đường tiêu hóa và gây ra bệnh nhiễm khuẩn salmonella, các triệu chứng có thể được giải quyết mà không cần dùng kháng sinh.
Tuy nhiên, ở châu Phi cận Sahara, vi khuẩn Salmonella không thương hàn có thể xâm lấn và gây sốt phó thương hàn, cần điều trị ngay bằng kháng sinh. Các týp huyết thanh thương hàn chỉ có thể truyền từ người sang người và có thể gây nhiễm trùng do thực phẩm, sốt thương hàn và sốt phó thương hàn.
Bệnh thương hàn là do vi khuẩn Salmonella xâm nhập vào máu (dạng thương hàn), hoặc lan rộng khắp cơ thể, xâm nhập các cơ quan và tiết ra nội độc tố (dạng nhiễm trùng). Điều này có thể dẫn đến sốc giảm thể tích và sốc nhiễm trùng đe dọa tính mạng, và cần được chăm sóc đặc biệt bao gồm cả dùng kháng sinh.
Bệnh thương hàn gây ra bởi các týp huyết thanh Salmonella thích nghi hoàn toàn với người hoặc các loài linh trưởng bậc cao—những chủng này bao gồm Salmonella Typhi, Paratyphi A, Paratyphi B và Paratyphi C. Ở dạng bệnh toàn thân, salmonellae đi qua hệ thống bạch huyết của ruột vào cơ thể. máu của bệnh nhân (dạng thương hàn) và được vận chuyển đến các cơ quan khác nhau (gan, lá lách, thận) để tạo thành các ổ thứ phát (dạng tự hoại).
Nội độc tố tác động đầu tiên lên mạch máu và bộ máy thần kinh, dẫn đến tăng tính thấm và giảm trương lực của mạch, rối loạn điều hòa thân nhiệt, gây nôn mửa và tiêu chảy. Ở những thể nặng của bệnh, mất đủ chất lỏng và chất điện giải làm đảo lộn quá trình chuyển hóa nước-muối, giảm thể tích máu tuần hoàn và huyết áp động mạch, đồng thời gây ra sốc giảm thể tích.
Sốc nhiễm trùng cũng có thể phát triển. Sốc có tính chất hỗn hợp (có dấu hiệu của cả sốc giảm thể tích và sốc nhiễm trùng) phổ biến hơn trong bệnh nhiễm khuẩn salmonella nặng. Thiểu niệu và tăng nitơ máu có thể phát triển trong những trường hợp nặng do tổn thương thận do thiếu oxy và nhiễm độc máu.
Nguồn (wikipedia)